Nhà tôi nằm trong một khu dân cư, đáng lẽ là nơi đáng sống, nếu không có mảnh đất trống sát bên. Chủ đất để đó chưa xây nhà, nhưng điều đó lại biến khoảnh đất ấy thành bãi rác công cộng bất đắc dĩ.
Ban đầu, chỉ là một hai túi rác nằm gọn một góc. Nước thải từ đồ ăn thừa chảy ra, mùi ôi chua len lỏi vào từng ngóc ngách trong những ngày oi bức. Cứ thế, túi rác xuất hiện ngày càng nhiều, như thể nó có sức hút ma quái với mọi loại rác thải trong khu vực.
Tôi và hàng xóm có phản ánh, vài ngày sau, một biển báo "Cấm đổ rác" được cắm xuống. Chỉ tiếc rằng, tấm biển không mang đến sự thay đổi mà chúng tôi kỳ vọng.
Thay vì ngăn chặn, nó dường như mời gọi thêm nhiều loại rác hơn. Từ túi nilon đến chai lọ, bàn ghế cũ, nệm rách, và cả bộ salon hỏng. Cuối năm, nơi đây không khác gì một trung tâm tập kết phế liệu.
Câu chuyện không chỉ riêng khu tôi. Khắp nơi, từ đô thị đến nông thôn, những biển "Cấm đổ rác" mọc lên nhưng chẳng mấy hiệu quả. Người ta đổ rác không chỉ vì tiện tay mà còn bởi không có lựa chọn khác.
Trong khu vực tôi sống, không có điểm thu gom rác thải lớn, và việc bỏ đi những món đồ cồng kềnh như nệm hay bàn ghế trở thành bài toán nan giải. Không biết đổ đâu, không ai thu gom, thế là mảnh đất trống gần nhất trở thành lựa chọn "hợp lý".
Vậy vấn đề nằm ở đâu? Trước tiên, là hệ thống quản lý rác thải. Chúng ta đang thiếu những giải pháp hiệu quả cho việc xử lý rác thải lớn và những vật dụng khó tái chế. Các biển "Cấm đổ rác" cắm lên như một biện pháp hình thức, không đi kèm với sự giám sát, chế tài hay hướng dẫn cụ thể.
Nhưng không thể phủ nhận rằng ý thức của một bộ phận người dân cũng là vấn đề lớn. Nhiều người thản nhiên xả rác nơi công cộng, xem việc xử lý rác là trách nhiệm của người khác. Những hành động này không chỉ gây mất mỹ quan mà còn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Cần làm gì để những biển báo như "Cấm đổ rác" không trở thành vật trang trí vô dụng vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải đáp đầy đủ và toàn diện.
Nguyễn Hoài
